Οι Γλύξμπουργκ, "μένουν" στους Παπανδρέου!

Αν ο Μαρξ είχε δίκιο ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται πρώτα ως τραγωδία και έπειτα ως φάρσα, τότε σίγουρα η ενοικίαση μεζονέτας στην έκταση της βίλας «Γαλήνη» από τον γόνο του τέως βασιλιά ανήκει μάλλον στο πλαίσιο της φάρσας...


Το μέρος που συμβολικά έχει ταυτιστεί με τους αγώνες του «Γέρου της Δημοκρατίας» ή ιστορικές στιγμές -ακόμη και της επερχόμενης «Αλλαγής»- μοιράζεται τώρα ανάμεσα στους δύο αιώνιους αντιπάλους (οικογένεια Παπανδρέου και οίκο των Γλύξμπουργκ).

Το μόνο που μαθαίνουμε ότι τους χωρίζει είναι ένας φράχτης - ίσως και αμέτρητα κομμάτια Ιστορίας που καταδεικνύουν πόσο μακριά κατ’ ουσίαν βρίσκονται οι δυο κόσμοι.

Το Καστρί ήταν ανέκαθεν ταυτισμένο στις μνήμες των πολιτών με τη δημοκρατική ιστορία του τόπου - ακόμη και τις θρυλικές έριδες ανάμεσα στον «Γέρο της Δημοκρατίας» και το παλάτι που είχαν ως θλιβερό επακόλουθο τη χούντα των συνταγματαρχών. Γιατί όπως δύσκολα θα φανταζόταν κανείς τις Βερσαλίες ως κάτι ενάντιο σε οποιονδήποτε βασιλέα, το ίδιο αδύνατη μοιάζει η χρήση του ονόματος «Καστρί» ως του τόπου που έχει πλέον καταληφθεί από τον οίκο των Γλύξμπουργκ.

Από τον καιρό της Αποστασίας μέχρι την αποφράδα μέρα του πραξικοπήματος και την πανηγυρική επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στο προγονικό του σπίτι το Καστρί ήταν συνώνυμο της Δημοκρατίας. «Η Δημοκρατία νίκησε» κραύγαζε από το Καστρί ο Ανδρέας εκείνο το βράδυ του Οκτωβρίου το ’81, όπως και ο πατέρας του τόσα χρόνια πριν, επιμένοντας έκτοτε -και όχι τυχαία- να χρησιμοποιεί το σπίτι ως πολιτικό του γραφείο.



Ο καθένας σήμερα, μικρός ή μεγάλος, έχει κάτι να καταθέσει σχετικά με το Καστρί στα προσωπικά απομνημονεύματά του. Είτε την εικόνα του πατέρα του που φορώντας κι αυτός ζιβάγκο, όπως ο Ανδρέας, με αχτένιστα μαλλιά και αναψοκοκκινισμένα μάγουλα να τρέχει να πανηγυρίσει κάποιες από τις πασοκικές νύχτες είτε κάποιου άλλου από τους προγόνους του -κι όχι κατ’ ανάγκην οπαδού του ΠΑΣΟΚ- να διαμαρτύρεται για την κατάλυση της Δημοκρατίας κατά την περίοδο των θρυλικών Ιουλιανών. Λίγες είναι οι συγκλονιστικές στιγμές στην ελληνική ιστορία που μπορούν να συγκριθούν με την ημέρα που ο κόσμος συνόδευε πεζός τον Γεώργιο Παπανδρέου στο σπίτι του στο Καστρί από την κηδεία του αδικοχαμένου Σωτήρη Πέτρουλα. Ηταν τότε, κατά τη διάρκεια των δραματικών ημερών του Ιουλίου του 1965, που ο νεαρός φοιτητής και μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη έπεφτε νεκρός στο κράσπεδο της οδού Σταδίου κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων που είχαν κάψει την Αθήνα, ξεσηκώνοντας τα πλήθη που δεν σταμάτησαν διαμαρτυρόμενα να κλαίνε με λυγμούς.

Στο επίκεντρο των γεγονότων που γέννησαν τις διαδηλώσεις ήταν η μεγάλη διαμάχη ανάμεσα στην οικογένεια Παπανδρέου και στον οίκο των Γλύξμπουργκ (τον νεαρό τότε Κωνσταντίνο και τον Γεώργιο). Αφορμή ήταν η επιλογή του προσώπου που θα καταλάμβανε τη θέση του υπουργού Εθνικής Αμύνης σε καιρούς τεράστιας πολιτικής αστάθειας. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, που είχε βγει νικητής στις προηγούμενες εκλογές του 1964 με συντριπτική πλειοψηφία, επιθυμούσε να αντικαταστήσει τον μέχρι πρότινος υπουργό Αμύνης Πέτρο Γαρουφαλιά και τον αρχηγό του ΓΕΣ στρατηγό Γεννηματά επειδή, όπως υποστήριζε, ελέγχονταν από το παλάτι. Καθώς τα πράγματα είχαν φτάσει σε αδιέξοδο, ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε προτείνει να αναλάβει ο ίδιος το κρίσιμο πόστο, κάτι στο οποίο εναντιωνόταν με σθένος ο βασιλιάς, καθώς οι φήμες ήθελαν τον Ανδρέα Παπανδρέου μπλεγμένο σε υπόθεση πραξικοπήματος (την περίφημη υπόθεση «Ασπίδα»). Θεωρώντας ο Παπανδρέου αντισυνταγματική την παρέμβαση του βασιλιά στα εσωτερικά της χώρας και υποστηρίζοντας ότι είναι «πρωθυπουργός υπό απαγόρευσιν», αναγκάστηκε τελικά να παραιτηθεί (για να ακολουθήσουν τα θρυλικά επεισόδια της Αποστασίας).

 Επιπλέον, επειδή ο βασιλιάς βρισκόταν στο Μον Ρεπό της Κέρκυρας όπου περίμενε τον πρώτο του παιδί, την Αλεξία, από την Αννα-Μαρία, η διένεξη ανάμεσα στον Παπανδρέου και τον βασιλιά εκφράστηκε μέσα από επιστολές που θα μείνουν στην Ιστορία και θα δείξουν ότι το Καστρί δεν ήταν μόνο ένα σπίτι. Ηταν το προπύργιο του Παπανδρέου, που στις συνειδήσεις των πολιτών βρισκόταν μίλια μακριά από το ξενόφερτο Μον Ρεπό - το οποίο έφερνε στον νου την ξενική καταγωγή της βασιλικής οικογένειας. Από το Καστρί ξεκινούσαν και τελείωναν τότε οι διαμαρτυρίες, που κράτησαν όλη τη διάρκεια του Ιουλίου, με πλήθος κόσμου να κατακλύζει τους γύρω δρόμους. Οταν τελικά ο Παπανδρέου αναγκάστηκε σε παραίτηση μετά την ιστορική κόντρα με τον βασιλιά, η χώρα μπήκε σε έναν κύκλο περιπετειών που είχαν ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα τη δικτατορία. Στο σπίτι του στο Καστρί είχε αποκλείσει κατόπιν τον Γεώργιο Παπανδρέου ο Παπαδόπουλος και η θλιβερή του ομήγυρη από τον Απρίλιο του ’67 ως τον θάνατό του έναν χρόνο αργότερα.

Η κηδεία του και η αντίστοιχη συνοδεία της σορού από το Καστρί μέχρι τη Μητρόπολη Αθηνών πήρε τη μορφή της πιο μεγάλης παλλαϊκής συγκέντρωσης κατά της δικτατορίας και έμεινε στις μνήμες ως μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές που έζησε η Δημοκρατία.

Μέρος ιστορικής μνήμης

Για όλους αυτούς τους λόγους το Καστρί δεν μπορεί να θεωρηθεί απλώς ένα σπίτι, αλλά το κέντρο των μεγάλων συγκρούσεων και των τεράστιων αλλαγών. Είναι ένα μέρος ιστορικής μνήμης και συνώνυμο της μεγάλης πολιτικής ευθύνης που φέρει ένας ηγέτης απέναντι στους πολίτες -πόσο μάλλον οι συγγενείς και σημερινοί κάτοχοι της μεγάλης πνευματικής και πολιτικής κληρονομιάς που φέρει το όνομα Παπανδρέου. Οι απόγονοι της μεγάλης πολιτικής οικογένειας -και ειδικά η κάτοχος του σπιτιού Σοφία Παπανδρέου- ίσως θα έπρεπε να αναλογιστούν τη συμβολική αξία που φέρει ο χώρος, όπου ακόμη και σήμερα φιλοξενείται το ιστορικό Ιδρυμα Παπανδρέου και τι σημαίνει μια τέτοια κίνηση για την ίδια την ελληνική ιστορία, ειδικά στις δύσκολες μέρες που περνάει η χώρα. Ακόμη και ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, που αποφάσισε να μετοικήσει στο Καστρί από το Νέο Ψυχικό και το Λαγονήσι όπου διέμενε πριν από τη μεγάλη του νίκη το ’81, δεν είχε μετατρέψει τυχαία το μέρος σε κέντρο της πολιτικής του δραστηριότητας. Πίστευε ότι το Καστρί διατηρεί μια τεράστια συμβολική αξία από τον καιρό του «Ανένδοτου», και αυτή διεκδικούσε μετά τη νίκη του το ’81. Κάθε απόφαση επομένως και κάθε κίνηση τόσο του πατέρα του Παπανδρέου όσο και υιού είχαν ως άξονα την ιστορική βίλα «Γαλήνη». Οπως γράφει χαρακτηριστικά στο αυτοβιογραφικό, εν πολλοίς, βιβλίο του ο Νίκος Παπανδρέου: «Πλήθη κόσμου κατέφθαναν κάθε μέρα στο σπίτι μας για να δουν και να χαιρετήσουν τον πατέρα. Ο καθένας τους κουβαλούσε μαζί του και κάποιο κομμάτι από την παλιά Ελλάδα. Το σπίτι γέμιζε από τις φωνές, τις μυρωδιές, τα δώρα και τις ελπίδες τους. Κοιμόνταν στις κρεβατοκάμαρές μας, στην κουζίνα, στο σαλόνι, και μερικές φορές συγκεντρώνονταν ακόμα και στις τουαλέτες για να συζητήσουν για την προεκλογική εκστρατεία, την πρώτη μετά από εννιά χρόνια». Αυτό το σπίτι οφείλει να κρατήσει ζωντανό στις μνήμες η οικογένεια ως τόπο συμβολικό, ως πολιτικό φεγγοβόλημα ή έστω ως αδιαφιλονίκητη σήμερα παρηγοριά.





Πηγή  Πρώτο Θέμα