Ταξίδι πολλά χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας

Τζέιμς Κάμερον

 

Τον γύρο του κόσμου έκανε πριν από λίγες εβδομάδες η είδηση ότι διεθνής ερευνητική ομάδα έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη στην τάφρο Μαριάνα που εκτείνεται σε βάθος 11 χιλιομέτρων στον Ειρηνικό Ωκεανό. 

 

Οι ερευνητές έριξαν δολώματα στην τάφρο και σε βάθος 8.145 μέτρων ένα ψάρι κινήθηκε προς αυτά. Πρόκειται για ένα άγνωστο είδος ψαριού και βέβαια το βάθος στο οποίο εντοπίστηκε είναι το μεγαλύτερο όπου έχει εντοπιστεί ως σήμερα κάποιο ψάρι.

Η ερευνητική ομάδα εντόπισε κατά την εξερεύνηση, η οποία διήρκεσε 30 ημέρες, διάφορα άγνωστα είδη ψαριών και οστρακοδέρμων. Τα είδη αυτά δεν είναι βέβαια τα μόνα που ζουν στην... άβυσσο. Τα τελευταία χρόνια έχει εντοπιστεί πλήθος άγνωστων θαλάσσιων ειδών και διαφόρων μορφών ζωής που έχουν επιλέξει να ζουν στο κρύο και στο σκοτάδι, πολλά χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Το ταξίδι του Κάμερον

Από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο του 2012 η αποστολή Deepsea Challenger του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη Τζέιμς Κάμερον πραγματοποίησε μια σειρά επανδρωμένων και ρομποτικών καταδύσεων στα βαθύτερα σημεία της Γης: στην Τάφρο της Νέας Βρετανίας, έξω από τις ακτές της Παπούα Νέας Γουινέας στον Ειρηνικό, που φτάνει σε βάθος 9.140 μέτρων, και στην Τάφρο Μαριάνα, στον Δυτικό Ειρηνικό, η οποία είναι το βαθύτερο σημείο της Γης. 

 

Μοναδικός επιβάτης ενός προηγμένου βαθυσκάφους, ο Κάμερον καταδύθηκε στο «Τσάλεντζερ Ντιπ», το βαθύτερο σημείο της τάφρου Μαριάνα, στα 10.910 μέτρα. Χρησιμοποίησε όμως και δύο μη επανδρωμένα σκάφη που φωτογράφισαν και βιντεοσκόπησαν τον βυθό και έφεραν δείγματα στην επιφάνεια.

Η εντυπωσιακότερη ίσως ανακάλυψη ήταν οι μικροβιακές κοινότητες που βιντεοσκοπήθηκαν στις πλαγιές της Τάφρου Μαριάνα, σε βάθος σχεδόν 10 χιλιομέτρων. Απομονωμένα από την ηλιακή ακτινοβολία που προσφέρει την ενέργεια για όλα τα οικοσυστήματα στην επιφάνεια, τα μικρόβια αυτά δεν τρέφονται με οργανικές ουσίες, αλλά με θείο, μεθάνιο και υδρογόνο που αναβλύζουν από το υπέδαφος.  

 

«Πιστεύουμε ότι αυτές οι χημικές αντιδράσεις [που τροφοδοτούν τις μικροβιακές κοινότητες] ενδέχεται να αποτέλεσαν τις ρίζες της ζωής στη Γη» υποστηρίζει ο Κέβιν Χαντ, αστροβιολόγος της NASA. Αλλα πλάσματα που καταγράφηκαν στη διάρκεια των αποστολών ήταν ένα πιθανό νέο είδος ολοθούριου (θαλάσσιου αγγουριού) σε βάθος περίπου 8 χιλιομέτρων και μεγάλες κοινότητες σκουληκιών που ζουν σε πλαγιές στα 3 περίπου χιλιόμετρα.

Σούπερ αμφίποδα

Ερευνητική αποστολή εντόπισε σε βάθος 7 χιλιομέτρων ένα άγνωστο είδος αμφιπόδων. Τα αμφίποδα είναι γαριδόμορφα όντα το μήκος των οποίων κανονικά δεν ξεπερνά τα 2-3 εκατοστά. Το νέο είδος, το οποίο οι ειδικοί χαρακτηρίζουν «σουπεργίγα», φτάνει σε μήκος τα 34 εκατοστά. Η ανακάλυψη έγινε στην Τάφρο Κέρμαντεκ που βρίσκεται στα ανοιχτά της Νέας Ζηλανδίας. Αμφίποδα έχουν εντοπιστεί και σε βάθη άνω των 10 χλμ. από την επιφάνεια της θάλασσας. 

Οι ικανότεροι δύτες

Υπάρχει ένα είδος σαλαχιού, το Mobula tarapacana, που είναι ευρύτερα γνωστό ως «διαβολοσαλάχι». Ως σήμερα πιστευόταν ότι αυτό το σαλάχι ζει και κινείται πολύ κοντά στην επιφάνεια του νερού. 

 

Ωστόσο ομάδα ερευνητών παρακολούθησε τα διαβολοσαλάχια για αρκετούς μήνες και έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Διαπίστωσε ότι βουτούν, και μάλιστα με μεγάλη ταχύτητα, σε βάθη που φτάνουν τα 2 χιλιόμετρα! «Ευελπιστούμε ότι τα διαβολοσαλάχια θα μας βοηθήσουν να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας για τη βιολογία στα μεγάλα βάθη, γνώσεις που ο άνθρωπος από μόνος του θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αποκτήσει. 

 

Το διαβολοσαλάχι μπορεί να μας βοηθήσει να συγκεντρώσουμε στοιχεία για διάφορες περιοχές και στρώματα ανάμεσα στην επιφάνεια και στον βυθό στους ωκεανούς» ανέφερε ο Σάιμον Θόρολντ του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole στις ΗΠΑ που ήταν ο επικεφαλής των ερευνητών. Πάντως το ρεκόρ κατάδυσης διατηρεί ένα είδος φάλαινας που στην Ελλάδα ονομάζουμε «ζιφιό», το οποίο καταφέρνει να καταδυθεί σε βάθη 3 χιλιομέτρων.

 

 

 

 

 

 

πηγή