Γεωπολιτικές εξελίξεις, μέσα στο 2014

Ο παγκόσμιος χάρτης των γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών γεγονότων θα αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις το 2014, αλλά λίγες είναι οι χώρες που ξεχωρίζουν ανάμεσα σε αυτή την πανσπερμία γεγονότων...


Είτε αρνητικών είτε θετικών. Ποιες όμως είναι οι χώρες στις οποίες γεγονότα όπως πόλεμοι, εκλογές και διαπραγματεύσεις πρόκειται να διαμορφώσουν τον παγκόσμιο χάρτη το 2014 και τις χώρες τις ίδιες;

Αφγανιστάν

Με του Αφγανούς Ταλιμπαν να κερδίζουν σε δύναμη την ώρα που οι Αμερικανοί και άλλες χώρες ετοιμάζονται να αποχωρήσουν, το Αφγανιστάν είναι μια πάμφτωχη χώρα γεμάτη φόβο και ανασφάλεια
«Το κλίμα δεν είναι καθόλου καλό» αναφέρει ο Wadeer Safi ο οποίος είναι καθηγητής τα τελευταία 25 χρόνια στο πανεπιστήμιο της Καμπούλ «Χωρίς την υποστήριξη από την Δύση πρόκειται να υπάρξει χάος… ακόμη και ένας εμφύλιος πόλεμος», εξηγεί.
Πολλοί θεωρούν ότι κλειδί για το μέλλον της  χώρας είναι μια συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Αφγανιστάν όπου θα επιτρέψει την παραμονή κάποιων αμερικανικών στρατευμάτων και μετά το 2014 ανοίγοντας την πόρτα σε πρόσθετη γενναία οικονομική βοήθεια δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο πρόεδρος Hamid Karzai δεν έχει υπογράψει ακόμη αυτή τη συμφωνία παρά το γεγονός της ομοφωνίας που εκφράστηκε για αυτό σε συνάντηση όλων των φυλών της χώρας. Το κλίμα της ανασφάλειας έχει τις επιπτώσεις του στην οικονομία. Οι τιμές στα τρόφιμα και τα καύσιμα έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, η ανεργία το ίδιο. Οι ξένες επενδύσεις έχουν καθυστερήσει σημαντικά και με την οικονομία να εξαρτάται σχεδόν απόλυτα από την ξένη βοήθεια η  εμπιστοσύνη  στις εγχώριες επενδύσεις είναι πολύ χαμηλή.
Υπάρχουν ακόμη και σοβαρές αμφιβολίες ότι οι εκλογές που είναι προγραμματισμένες για τον ερχόμενο Απρίλιο θα γίνουν τελικά.
«Είχαμε πολέμους, αδέρφια σκότωναν αδέρφια, και δεν θέλω αυτό να επαναληφθεί», εξηγεί ο Faiz Mohammed. Αφγανός ιδιοκτήτης εμπορικού καταστήματος: «Εάν οι άνθρωποι που είναι επικεφαλής δεν αλλάξουν ο απλός Αφγανός πολίτης θα υποφέρει».

Βραζιλία
Το ερχόμενο καλοκαίρι όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στη Βραζιλία καθώς τον Ιούνιο ποδοσφαιρικές ομάδες 32 χώρες αλλά και χιλιάδες φίλαθλοι θα βρεθούν στο Ρίο ντε Τζανέιρο για τα τελικά του μουντιάλ. Και με την τηλεθέαση να αγγίζει τα δισεκατομμύρια τηλεθεατών  το γεγονός θα επικεντρώσει ακόμη πιο πολύ την παγκόσμια προσοχή στο πλουσιότερο κράτος της νότιας Αμερικής αλλά και στην 6^η οικονομία του κόσμου.
Αν και η ευφορία της διοργάνωσης σίγουρα θα ενισχύσει την απόδοση της κεντροαριστερής κυβέρνησης σε ορισμένους τομείς και εν όψει των επερχόμενων εκλογών του Οκτωβρίου η πιθανότητα και άλλων εσωτερικών αναταραχών από τα φτωχά λαϊκά στρωματά μετά το τέλος του μουντιάλ, θα προκαθορίσει και το πολιτικό μέλλον της προέδρου της χώρας Dilma Rousseff.
«Εάν η βραζιλιάνικη ποδοσφαιρική ομάδα καταφέρει να νικήσει τότε η Rousseff θα είναι πρωτοπόρος στις εκλογές αν και αυτό δεν είναι εγγυημένο» εξηγεί ο Jeff Garmany καθηγητής στο Brazil Institute του Λονδίνου: «Και όμως στη Βραζιλία υπάρχει μια υπόγεια διασύνδεση των δύο αυτών γεγονότων» σημειώνει.
Οι αρχές πρόκειται να συνεχίσουν να παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή την συνεχώς αυξανόμενη δυσφορία στη μεσαία τάξη. Το 2013 χιλιάδες Βραζιλιάνοι βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν στην αυξανόμενη ανισομερή κατανομή του εισοδήματος, στην διαφθορά, αλλά και στις τιμές των εισιτηρίων των ΜΜΜ.
Και πολλοί ανάμεσά τους είναι οργισμένοι ότι ξοδεύονται δισεκατομμύρια για στάδια αντί για σχολεία, νοσοκομεία και διάφορα  κοινωνικά προγράμματα.
Το 2013 μια ομάδα διαμαρτυρίας το Black Bloc με διάφορες κινητοποιήσεις εμπόδισε χιλιάδες θεατές να παρακολουθήσουν ποδοσφαιρικούς αγώνες με αποτέλεσμα πολλά άδεια καθίσματα. Το ίδιο απειλεί να κάνει και στο μουντιάλ.
Το ερώτημα που τίθεται είναι θα καταφέρει η κυβέρνηση της χώρας να ηρεμήσει τον κόσμο ώστε να επικεντρωθεί στους αγώνες και να μην βγει στους δρόμους κατά τη διάκρ4εια του παγκόσμιου πρωταθλήματος;
«Αυτό που κάνει η Βραζιλία γενικώς είναι να αυτοσχεδιάζει», λέει ο Garmany «Οπότε θα πρέπει να δούμε τι θα γίνει».

Κίνα
Στον πρώτο χρόνο θητείας του ως επικεφαλής της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο ο νέος Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping έχει αναγάγει το «κινεζικό όνειρο» ως τον κύριο στόχο του. Σύμφωνα με τους New York Times αυτό περιλαμβάνει «την εθνική αναζωογόνηση, βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων, ευημερία, δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας και στρατιωτική ισχύ».
Η φιλοδοξία (με παγκόσμιους προεκτάσεις) του κινεζικού κομμουνιστικού κόμματος έχει δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, αναφορικά με θέματα όπως η καταπολέμηση της μόλυνσης του περιβάλλοντος μέχρι και το σύστημα ασφάλειας στην Ν.Α. Ασία και τον Α. Ειρηνικό.
Τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο γεωστραγηκός  διαγκωνισμός με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, η ανακήρυξη της ζώνης Αεράμυνας, η πορεία της κινεζικής οικονομίας σε συνάρτηση με αυτή της αμερικανικής όλα είναι ζητήματα που θα απασχολήσουν έντονα την ηγεσία της Κίνας το 2014.

Ιράν
Θα μπορέσει η ιρανική ισλαμική δημοκρατία να μπει ξανά θετικά στο ρεύμα των παγκόσμιων γεγονότων το 2014;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση όχι μόνο θα έχει επιπτώσεις στο μέλλον του Ιράν του ίδιου, αλλά και σε αυτό ολόκληρης της Μέσης Ανατολής, καθώς η Τεχεράνη βρίσκεται σε ένα αγώνα ηγεσίας της περιοχής με αντίπαλο το Ριάντ.
Μέρος του γεωπολιτικού αυτού παιχνιδιού το Ιράν έχει υπάρξει ο κύριος υποστηρικτής της οργάνωσης  Hezbollah στο Λίβανο αλλά και του Bashar Al Assad, στη Συρία,
Το Ιράν επιπρόσθετα πήρε μια ιστορική απόφαση επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ το 2013 υπογράφοντας τη συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Εάν η συμφωνία αυτή αποτύχει τότε θα υπάρξει μεγαλύτερη αναταραχή στη Μέση Ανατολή αλλά και στο Ιράν το ίδιο καθώς θα ακολουθήσουν ακόμη πιο αυστηρές κυρώσεις με αποτέλεσμα το κλίμα δυσφορίας του κόσμου να αυξηθεί καθώς η ιρανική οικονομία θα βρεθεί προ αδιεξόδου.
Το χειρότερο σενάριο προβλέπει την κυβέρνηση να χάνει την ψυχραιμία στέλνοντας στρατιωτικές δυνάμεις στους δρόμους για να καταστείλει εξεγέρσεις.
Εάν το Ιράκ καταφέρει να πείσει ΗΠΑ και τις μεγάλες δυνάμεις ότι δεν στοχεύει στην κατασκευή πυρηνικών όπλων τότε είναι πολύ πιθανό να υπάρξει μια ευκαιρία μέσα στο 2014 για την αρχή της "εκτόξευσης" της ιρανικής οικονομίας με εισροή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις.
Ίσως εν τέλει αποτελέσει την αρχή για μια ιρανική περεστρόικα.

Ρωσία
Η Ρωσία θα ξεκινήσει το 2014 με τη διοργάνωση των χειμερινών Ολυμπιακών αγώνων στο Sochi.
«Ο Πούτιν ήταν ο πρωτεργάτης για την ιδέα αυτή των Ολυμπιακών αγώνων για να δείξει στον κόσμο ότι η Ρωσία έχει σταθεί ξανά στα πόδια της» λέει ο πολιτικός αναλυτής Dmitry Oreshkin αναφερόμενος στους ταραγμένους πολιτικούς καιρούς  που ακλούθησαν την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος.
Ταυτόχρονα η ανάδειξη της Ρωσίας στο διεθνές σκηνικό με την συμφωνία για τα χημικά της Συρίας, τη δημιουργία της ευρασιατικής Ένωσης αλλά και του στρατιωτικού συμφώνου την έχουν ενδυναμώσει. Παράλληλα το θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας του ΝΑΤΟ  την έχει οδηγήσει στην ενίσχυση  των πυρηνικών της δυνάμεων, ενώ το εξοπλιστικό της πρόγραμμα μέχρι το 2020 είναι πραγματικά τεράστιο.
Από την άλλη πλευρά οι ισλαμική τρομοκρατία στον Καύκασο με τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βόλβογκραντ θέτουν νέα εμπόδια αλλά και προκλήσεις.
Το 2014 αναμένεται να είναι ένα πολύ ενδιαφέρον έτος αναφορικά με την ικανότητα της Ρωσίας να αντιτάξει ένα "αντίπαλο πόλο" στις ΗΠΑ και στην ΕΕ αλλά και στη συνεχώς φιλόδοξη και εν δυνάμει απειλητική  Κίνα, αλλά και να καταπολεμήσει την ισλαμική τρομοκρατία εντός της χώρας.

Νότια Αφρική
Με τον θάνατο του Nelson Mandela του ηγέτη μιας από τις πλέον ισχυρές χώρες της Αφρικής σηματοδοτείται μια νέα περίοδος.
Η φήμη του Mandela ως ακέραιου χαρακτήρα δεν έχει καταφέρει να εμπνεύσει τους πολιτικούς του διαδόχους. Ο πρόεδρος της χώρας Jacob Zuma ταπεινώθηκε στο εθνικό στάδιο του Σοβέτο όταν μπροστά σε εκατομμύρια θεατές αποδοκιμάστηκε από τους Νοτιοαφρικανούς.
Κατηγορίες ότι ο Zuma ξόδεψε περίπου 20 εκατ. $ των φορολογουμένων σε βελτιώσεις για την ασφάλεια της κατοικίας του είναι ένα από τα θέματα που πάνε κυριολεκτικά στραβά στο εθνικό αφρικανικό Κογκρέσο (ANC) που κάποτε προήδρευε ο Mandela.
«Δεν νομίζω ότι θα ψηφίσω για το ANC τον επόμενο χρόνο» λέει ο Thabo Mosalo ένας 19 χρονος Νοτιοαφρικανός φοιτητής ο οποίος δεν γνώρισε ποτέ το apartheid: «Το σημαντικό ζήτημα είναι τι κάνουν τώρα όχι τι έκαναν πριν από 30 χρόνια» συμπληρώνει.
Και δεν είναι ο μόνος. Μια έρευνα στο Γιοχάνεσμπουργκ κατέδειξε ότι το 51% των δηλωμένων ψηφοφόρων του ANC θέλουν τον Νοτιοαφρικανό  πρόεδρο να εγκαταλείψει την εξουσία.
Η φτώχεια παραμένει ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της πλειονότητας των μαύρων Νοτιοαφρικανών. Η χώρα έχει ένα από τους υψηλότερους δείκτες άνισης κατανομής εισοδήματος στο κόσμο με τους έγχρωμους να αποτελούν το 90% αυτών που ζουν στη φτώχεια. Ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι άνεργο, και πιο ειδικά  ένας στους δύο κάτω των 25 ετών άνεργος.
Οι εθνικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για την άνοιξη θα είναι ένα τεστ για τη νεοσύστατη αυτή δημοκρατία να παλεύει με σημαντικά ζητήματα όπως είναι η κρατική διαφθορά, η οικονομική αστάθεια ζητήματα τα οποία έχουν γκρεμίσει μέχρι στιγμής το όραμα του Mandela για ένα «έθνος του ουράνιου τόξου».

Συρία
Όταν ο πρόεδρος της Συρίας Bashar Assad ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μείνει στην εξουσία και να βάλει υποψηφιότητα για τις εκλογές του 2014 ήταν πολύ λίγοι αυτοί που τον πίστεψαν.
Σήμερα όμως ο πρόεδρος της Συρίας έπειτα από την επιτυχημένη συμφωνία για την απομάκρυνση των χημικών από τη χώρα του στέκει ο μοναδικός ηγέτης στον αραβικό κόσμο που άντεξε στο κύμα της αραβικής "άνοιξης".
Το ζήτημα για τον Σύρο ηγέτη για το 2014 είναι εάν θα καταφέρει να πείσει τη Δύση ότι ο αγώνας του είναι εναντίον της ισλαμικής τρομοκρατίας και του φονταμενταλισμού και όχι εναντίον της «δημοκρατίας», όπως κακώς την εννοούν σε Βρυξέλες και Ουάσιγκτον. Και ότι η τρομοκρατία αυτή απειλεί τη Δύση την΄ίδια. Από την άλλη η επιβίωσή του θα εξαρτηθεί τόσο απο την στήριξη που του παρέχει η Μόσχα σήμερα, αλλά και το Ιράν.
Σε αυτό τον αγώνα ο Bashar Al Assad φαίνεται πάντως πως κερδίζει. Έχοντας σταθεροποιήσει το εσωτερικό μέτωπο εναντίον των χιλιάδων ισλαμιστών μισθοφόρων, που έχουν εισβάλλει στη χώρα, σιγά σιγά δημιουργεί τις συνθήκες εκείνες για να αναδειχθεί ως ο παράγοντας σταθερότητας και όχι αποσταθεροποίησης. ταυτόχρονα η σταδιακή αλλαγή στροφής των ΗΠΑ απέναντι στους ισλαμιστές αντάρτες διαβλέποντας έστω και αργά ένα εν δυνάμει κίνδυνο του δίνουν ένα σημαντικό προβάδισμα, σε σχέση με τις απαισιόδοξες προοπτικές που είχε το 2012 και το 2013.
Σίγουρα το 2014 θα είναι το μεγάλο στοίχημα για τον Bashar Al Assad και το έτος που θα καθορίσει αποφασιστικά τόσο το δικό του μέλλον όσο και όλης της Συρίας.

Πηγή