Τα "κρυφά" μηνύματα πίσω από τις δημοσκοπήσεις

(Του Γιώργου Π. Τερζή, από την "Καθημερινή")

Στη δίνη της "εκλογολογίας" και, φυσικά, των δημοσκοπικών σεναρίων έχει εισέλθει για τα καλά η πολιτική ζωή της χώρας, καθώς όλοι επιδιώκουν να κερδίσουν στο επίπεδο των εντυπώσεων εν όψει της τελικής εκλογικής ευθείας...

 Οι κ. Αντώνης Σαμαράς και Αλέξης Τσίπρας επιδίωξαν να εξασφαλίσουν ο καθένας για το κόμμα του την πρωτιά στις επικείμενες εκλογές. Θα είμαστε πρώτο κόμμα, διεμήνυσε ο πρωθυπουργός, σύντομα θα κληθούμε να αναλάβουμε πρωτόγνωρα καθήκοντα είπε στους βουλευτές του ο κ. Τσίπρας, βέβαιος ότι η νίκη στις ευρωεκλογές θα εξαναγκάσει σε κατάρρευση την κυβέρνηση.

Πρόκειται για έναν σαφή πόλεμο εντυπώσεων, αντίστοιχο των «διαρροών» που δίδονταν κατά το παρελθόν, όταν και η δημοσκοπική αγορά δεν ήταν τόσο ανεπτυγμένη. Εν προκειμένω, ωστόσο, αυτός ο πόλεμος εδράζεται και σε πραγματικά μεγέθη που φέρονται να παραδέχονται και οι δύο πλευρές. Ποια είναι αυτά;

Η απογοήτευση των πολιτών ασφαλώς που οδηγεί σε αύξηση του ευρωσκεπτικισμού, η ραγδαία εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ, η κόπωση της Ν.Δ. που φέρει το βάρος των επώδυνων μέτρων αλλά και η καχυποψία έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αδυνατεί να κάνει το άλμα νίκης αλλά μάλλον εκμεταλλεύεται την απομείωση της επιρροής του αντιπάλου του. Επιπλέον στοιχείο; Η σημαντική μερίδα πολιτών που αρνείται να απαντήσει στα ερωτηματολόγια των ερευνητών καθώς και το πολύ υψηλό ποσοστό (ένας στους τέσσερις) που, ακόμη κι όταν απαντά, δηλώνει ότι δεν έχει αποφασίσει τι θα ψηφίσει.

Είναι χαρακτηριστικά τα πορίσματα πανελλαδικής έρευνας που πραγματοποίησε, μεταξύ 17 και 22 Ιανουαρίου, η Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας σε δείγμα 1.106 ατόμων, που φέρει τα δύο κόμματα σε απόσταση αναπνοής, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται στην πρόθεση ψήφου με 21,5% έναντι 20% της Ν.Δ. ενώ καταδεικνύει τον αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό, καθώς το 29% των πολιτών επιθυμεί έξοδο της χώρας από τη Ζώνη του Ευρώ, χωρίς πάντως να απειλεί το φιλο-ευρώ στρατόπεδο που συγκεντρώνει το 65%.

Αν επιθυμούσε κάποιος να «διαβάσει» τα αρνητικά για την κυβέρνηση στοιχεία, θα αναδείκνυε το εύρημα του Ινστιτούτου σύμφωνα με το οποίο το 62% των πολιτών εκτιμά ότι η κυβέρνηση Σαμαρά δεν έχει να προσφέρει τίποτε άλλο στη χώρα. Το ποσοστό που έχει ακόμη προσδοκίες περιορίζεται στο 28%, που προφανώς απηχεί τον σκληρό πυρήνα των δύο κομμάτων εξουσίας. Στον αντίποδα, το ίδιο σώμα ερωτηθέντων υποστηρίζει, σε επίσης συντριπτικό βαθμό 64%, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ικανός να κυβερνήσει. Εν προκειμένω, όσοι υποστηρίζουν την κυβερνητική προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ περιορίζονται στο 23%, δηλαδή στον σκληρό πυρήνα υποστηρικτών της Κουμουνδούρου.

Ο παράγοντας ΠΑΣΟΚ

Στις συζητήσεις με πολιτικά στελέχη, δημοσκόπους και κυβερνητικούς παράγοντες κοινή παραδοχή αποτελεί ότι η τύχη της κυβέρνησης θα κριθεί όχι μόνον από το αποτέλεσμα της εκλογής μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από τις επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ. Ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς, ο ίδιος που εκτιμά ότι η Ν.Δ. μπορεί να κερδίσει τη μάχη των εκλογών, δεν κρύβει σε συνομιλητές του την ανησυχία του για την τύχη του ΠΑΣΟΚ, το οποίο εμφανίζεται να χάνει σχεδόν το 60% της δύναμής του στις τελευταίες εκλογές. Στην έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η πρόθεση ψήφου για το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ περιορίζεται στο 4,5% με τη συσπείρωσή του στα χαμηλά του 41% και με σημαντικές διαρροές προς ΣΥΡΙΖΑ κυρίως και Ν.Δ. Το πλέον απογοητευτικό για το κόμμα είναι η πεποίθηση του 82% των ερωτωμένων ότι «έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο» ενώ ακόμη και το 12% που διαφωνεί με το «τέλος του ΠΑΣΟΚ» δεν... το ψηφίζει.

Χαρακτηριστικό της φθοράς του ΠΑΣΟΚ αλλά και του ρόλου που θα παίξουν τα πρόσωπα στην εκλογική μάχη είναι το στοιχείο ότι ο κ. Ευ. Βενιζέλος εμφανίζεται να έχει τη μικρότερη δημοτικότητα (12% θετικές γνώμες) μεταξύ των πολιτικών ηγετών, μετά τον Ν. Μιχαλολιάκο. Ο κ. Σαμαράς, σύμφωνα τουλάχιστον με την πανεπιστημιακή έρευνα, προηγείται με 28% με τον κ. Τσίπρα να υπολείπεται στις θετικές γνώμες αλλά να έχει και λιγότερες αρνητικές από τον πρωθυπουργό.
Αστάθμητοι παράγοντες οι έρευνες για τα σκάνδαλα και η Χρυσή Αυγή
Στον δρόμο για τις κάλπες, δύο είναι οι παράμετροι που θα επηρεάσουν άμεσα το αποτέλεσμα, πέραν των στρατηγικών κινήσεων κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Αυτές είναι οι εν εξελίξει έρευνες της δικαιοσύνης για τα σκάνδαλα και, φυσικά, η Χρυσή Αυγή.

Το Πανεπιστήμιο Μακεδονία επιβεβαιώνει την αίσθηση ότι οι τελευταίες συλλήψεις δεν προσθέτουν πόντους στα δύο κόμματα της συμπολίτευσης. Από τις αποκαλύψεις για τις μίζες στους εξοπλισμούς και τα θαλασσοδάνεια του Τ.Τ. η Χαριλάου Τρικούπη υφίσταται τη μεγαλύτερη φθορά, έπεται η Ν.Δ. ενώ το, σχετικά, παρήγορο για το Μαξίμου είναι ότι η κυβέρνηση Σαμαρά, αν και συγκροτείται από τα δύο κόμματα, καταγράφει πολύ μικρότερες απώλειες ενώ ένα ποσοστό περί το 16% θεωρεί ότι η εικόνα της βελτιώθηκε.

Η δικαιοσύνη, ωστόσο, καλείται να λύσει και τον γόρδιο δεσμό της Χρυσής Αυγής, την ίδια στιγμή που το πολιτικό προσωπικό διχάζεται στο σενάριο της απαγόρευσής της. Αξίζει να σημειωθεί ότι το να τεθεί εκτός νόμου η Χ.Α. δεν αποτελεί πλειοψηφικό ρεύμα στην κοινωνία. Αντιθέτως, την αντιμετώπισή της με ποινικούς όρους εγκρίνει το 64% των πολιτών. Ωστόσο, το απειλητικό στοιχείο δεν είναι άλλο από την αντοχή της νεοναζιστικής οργάνωσης, την οποία παραδέχονται τα επιτελεία όλων των κομμάτων. Σύμφωνα, άλλωστε, με όλες τις μετρήσεις η Χ.Α. διατηρεί ένα εξαιρετικά υψηλό βαθμό συσπείρωσης ενώ ως προς την πρόθεση ψήφου το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας την τοποθετεί στο 7,5% ενώ στα πολιτικά γραφεία εκτιμάται ότι υπό προϋποθέσεις, οι επιδόσεις της μπορεί και να διπλασιαστούν.

Έντονες πολιτικές ζυμώσεις στον δεξιό χώρο 

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι ζυμώσεις στον χώρο που άλλοτε κάλυπτε η Νέα Δημοκρατία, καθώς εκτός των τειχών του κόμματος, έχει πλέον συγκεντρωθεί μια κρίσιμη μάζα πολιτικών στελεχών…

Μάλιστα, οι ζυμώσεις αυτές-με τακτικές συναντήσεις στελεχών, αντιπαραθέσεις για την ηγεσία, αντιδικίες για το προφίλ κ.ά.- δεν περιορίζονται μόνον στον χώρο της παραδοσιακής ή της θεσμικά αντιμνημονιακής Δεξιάς. Αφορούν και στελέχη του Μεσαίου Χώρου, που εμφανώς «δυσανασχετούν» από τη γραμμή και τη δημόσια ρητορική του κόμματος.

Ωστόσο, σαφώς πιο ώριμες είναι οι εξελίξεις στο δεξιό τμήμα, το οποίο άλλωστε ήδη «γέννησε» τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Π. Καμμένου. 

Οι διαβουλεύσεις του διαγραφέντος από τη Ν.Δ. κ. Βύρωνα Πολύδωρα με τον επικεφαλής του κόμματος «Νέα ΜΕΡΑ»κ. Χρήστο Ζώη βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, και, σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο άντρες φέρονται να έχουν συμφωνήσει κατ’ αρχήν στη συγκρότηση ενός σχήματος που θα κατέλθει στις Ευρωεκλογές και θα επιδιώξει να εκφράσει ψηφοφόρους που απομακρύνονται από τη Ν.Δ., δεν θέλουν να πάνε στη Χρυσή Αυγή και μοιάζουν απογοητευμένοι από τις επιλογές του κ. Π. Καμμένου.

Οι δύο άντρες προτίθενται να συγκροτήσουν έναν ΣΥΡΙΖΑ της Δεξιάς, υπό τη σκέπη του οποίου θα ενώσουν προσωπικότητες, δυνάμεις, υπάρχοντα σχήματα, και κοινωνικές οργανώσεις. Η επιλογή αυτή κρίθηκε πως καλύπτει και τους δύο, καθώς όπως είχε πει δημοσίως ο κ. Πολύδωρας δεν επιθυμούσε να ενταχθεί σε ένα από τα υπάρχοντα σχήματα, ο δε κ. Ζώης ήθελε να διατηρήσει το κόμμα που συγκροτήθηκε μόλις πριν από ένα έτος.

Ερώτημα αποτελεί ποιος θα ηγηθεί του νέου σχήματος, χωρίς να αποκλείεται να επιλεγεί ένα νέο πρόσωπο ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου, με τα «δυνατά χαρτιά» να είναι μεν υποψήφιοι, αλλά στις μη εκλόγιμες θέσεις.

Καθώς οι εκλογές, όπως σημείωνε έμπειρο πολιτικό στέλεχος, είναι η πλέον εύκολη και φτηνή εκλογική διαδικασία για να δοκιμάσει την τύχη του ένα νέο εκλογικό σχήμα, αφού δεν απαιτούν παρά λίγους υποψήφιους για το ψηφοδέλτιο και προβολή από τα ΜΜΕ.

Πολύδωρας και Ζώης εκτιμούν ότι το νέο σχήμα θα μπορέσει να απευθυνθεί σε παραδοσιακούς νεοδημοκράτες και να προσελκύσει στελέχη από αρκετούς χώρους, μη αποκλειομένων βουλευτών των Ανεξαρτήτων Ελλήνων. Άλλωστε, ο κ. Ζώης διατηρεί στενές επαφές με αρκετά από τα στελέχη των ΑΝΕΛ, ενώ αίσθηση προκάλεσε, προ ημερών η αναφορά του σε «εγκλωβισμένα στελέχη» που βρίσκονται στο κόμμα Καμμένου. 

Στόχος είναι μία επίδοση που θα εξασφαλίσει την ανάδειξη ευρωβουλευτή και θα αποτελέσει πρόβα τζενεράλε για τις Εθνικές Εκλογές, στις οποίες και θέλουν να διαδραματίσουν  τον ρόλο του θεσμικού παράγοντα της δεξιάς, μακριά από τον νεοναζισμό της Χ.Α. και τον συχνά, συνωμοσιολογικό λόγο των ΑΝΕΛ. 

Πολιτικοί παρατηρητές και εκλογολόγοι εκτιμούν ότι στον χώρο της Δεξιάς, και παρά την ισχύ της Χ.Α., υπάρχουν σημαντικά περιθώρια.