Η ΕΛ.ΑΣ. πήρε πιστοποίηση για συλλήψεις μέσω Facebook

Με βάση νέο νόμο, η ΕΛ.ΑΣ. μπορεί να δημιουργεί «ψεύτικα» προφίλ στο Facebook προκειμένου να παγιδεύει υπόπτους για παιδική πορνογραφία και όχι μόνο. Πλέον η τακτική των διωκτικών αρχών με τη δημιουργία «εικονικών προσώπων» στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, η οποία αναδείχθηκε και στην υπόθεση του «σατανιστή» της Γλυφάδας, δεν θα έχει μόνο...


... ανιχνευτικό χαρακτήρα αλλά και θα αποδεικνύει εγκληματική δραστηριότητα. Παράλληλα διαπιστώνεται ότι όλες οι κρίσιμες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. έχουν ειδικούς αναλυτές που παρακολουθούν και αναλύουν τις καταχωρήσεις στο Facebook προκειμένου να βρουν διασυνδέσεις υπόπτων, υπόπτους εγκληματικών ενεργειών μέχρι και… κλοπιμαία που επιδεικνύουν κυρίως αλλοδαποί δράστες.

Σύμφωνα λοιπόν με νόμο που ψηφίσθηκε προ μερικών ημερών -με βάση σχετική ευρωπαϊκή οδηγία- παρέχεται στην Υποδιεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος η δυνατότητα να δημιουργεί «κατοχυρωμένα» ψεύτικα προφίλ ανηλίκων -και σε άλλες περιστάσεις- προκειμένου να «παγιδεύει παιδόφιλους» και δράστες άλλων αδικημάτων.

 

Πλέον οποιαδήποτε επιλήψιμη στιχομυθία ή αίτημα αποστολής φωτογραφιών και άλλα από τον αστυνομικό- δημιουργό του ψεύτικου προφίλ του facebook σημαίνει σύλληψη του «συνομιλητή» στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Η ΕΛ.ΑΣ. πλέον επικυρώνει και κατοχυρώνει με ειδική πιστοποίηση τα εικονικά πρόσωπα που δημιουργεί στο Internet και όποιος «παγιδευτεί» θα βρίσκεται αμέσως απέναντι στους αστυνομικούς με αποδεικτικά στοιχεία τα mail, τα like, τις φωτογραφίες και τους ηλεκτρονικούς διαλόγους.

 

Παράλληλα ο νέος νόμος επιτρέπει στην ΕΛ.ΑΣ. να συλλαμβάνει αυτομάτως όποιους παιδόφιλους απλώς συνδέονται ηλεκτρονικά με sites που μεταδίδουν βιασμούς ανηλίκων, τιμωρώντας για πρώτη φορά την απλή «θέαση» και όχι τη διακίνηση πορνογραφικού υλικού με ανηλίκους, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Επιπλέον το νέο νομοθέτημα παρέχει στην ΕΛ.ΑΣ. τη δυνατότητα να σταματά αμέσως τη λειτουργία τέτοιου είδους ηλεκτρονικών διευθύνσεων.

 

Ο εντοπισμός του «σατανιστή» - η εμπειρία

 

Την ίδια ώρα ο τρόπος εντοπισμού του 22χρονου «σατανιστή» της Γλυφάδας που προχωρούσε σε σχετικές αναρτήσεις στο Διαδίκτυο μετά και τον φόνο της 41χρονης άστεγης, δείχνει ότι ολοένα πιο συχνά η ΕΛ.ΑΣ. αντλεί στοιχεία από τις καταχωρήσεις. Το γεγονός ότι ο αριθμός των καταγεγραμμένων χρηστών σελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα υπερβαίνει τα 4.000.000 άτομα αποτελεί ένα σημαντικό «εργαλείο» στα χέρια της ΕΛ.ΑΣ., του ΣΔΟΕ αλλά ακόμη και ασφαλιστικών εταιρειών που ψάχνουν «στημένα ατυχήματα» μέσω φίλων του facebook. 

 

Η απαγωγή μιας 22χρονης στην Καστοριά το 2011, η δολοφονία ενός 30χρονου ιδιωτικού υπαλλήλου τον Μάιο του 2010 µε δράστη έναν αλβανό κακοποιό εξιχνιάστηκαν με σειρά αναζητήσεων και τρικ της ΕΛ.ΑΣ. στο Facebook. 

 

Μετά τη διάπραξη ενός εγκλήματος τα κίνητρα του οποίου είναι άγνωστα, η ΕΛ.ΑΣ. εξετάζει συχνά το «προφίλ» του θύματος στο Διαδίκτυο προκειμένου να δει αν υπάρχουν καταχωρίσεις στον «τοίχο» του, κάποιο like σε φωτογραφία ή κάποια αναφορά στο χρονολόγιό του που μπορεί να συσχετισθεί µε τη δολοφονία του. 

 

Η Αστυνομία δημιουργεί «σχεδιαγράμματα» συμμοριών αναλύοντας τους κοινούς «φίλους» στα social media της βασικής ομάδας υπόπτων αλλά και προχωρώντας σε σχετικούς συνδυασμούς Ακόμη έχει αναζητήσει σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης να βρει αν υπάρχουν καταχωρίσεις -συνομιλίες, αναρτήσεις φωτογραφιών- των υπόπτων σε χρόνο που σχετίζεται με εγκληματικές πράξεις. Έτσι μπορούν να ελέγξουν το άλλοθί τους αλλά και τις κινήσεις τους τις κρίσιμες περιόδους. Επιπλέον σε δύο περιπτώσεις η ΕΛ.ΑΣ. εξάρθρωσε συμμορίες αλβανών κακοποιών όταν είδε στα προφίλ τους φωτογραφίες που κρατούσαν πιστόλια, δεσμίδες χαρτονομισμάτων και λεία από τις ληστείες…

Πρόκειται για το νέο νόμο 4267/2014 που ψηφίσθηκε πρόσφατα. Ένα σύνηθες λάθος όμως που κάνουν οι δημοσιογράφοι (αλλά κα οι διωκτικές αρχές) είναι ότι ταυτίζουν την αστυνομική παγίδευση (δηλαδή την προβακατόρικη ηθική αυτουργία του άρθρου 46,παρ.2 ΠΚ) με την αστυνομική δίεισδυση η οποία είναι μια από τις ”ειδικές” όπως χαρακτηρίζεται ανακριτικές πράξεις που προβλέπεται στο άρθρο 253Α ΚποινΔ. Ο νέος νόμος αυτός στο άρθρο 14, παρ. 2 αναφέρει ότι για τις αξιόποινες πράξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 187, 187Α, 323Α, 336 σε βάρος ανηλίκου, της παρ. 1 του άρθρου 338 σε βάρος ανηλίκου, των παραγράφων 1 και 4 του άρθρου 339, των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 342, των άρθρων 348Α, 348Β, 348Γ, 351 και 351Α ΠΚ η έρευνα μπορεί να συμπεριλάβει τη διενέργεια ”ανακριτικής διείσδυσης΄΄. Το πρόβλημα της διάταξης είναι ότι ενώ προσδιορίζει τι είναι η αστυνομική διείσδυση κάνει παραπομπή στο άρθρο 28 του Ν. 4139/2013 ”περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις” το οποίο αποποινικοποιεί (ειδικότερα η διάταξη αναφέρει ότι δεν είναι άδικη η πράξη) την αστυνομική παγίδευση μόνο και μόνο για τα εγκλήματα των άρθρων 20, 22 και 23 του ν. 4139/2013. Για αυτό λοιπόν δεν επιτρέπεται η ανακριτική διείσδυση του ν. 4267/2014 γενικώς, αλλά μόνο όταν έχει ”ουσιωδώς παθητικό χαρακτήρα” («essentially passive character»). Με λίγα λόγια περιορίζεται στις πράξεις εκείνες που είναι αναγκαίες για την διακρίβωση ενός εγκλήματος την τέλεση του οποίου τα μέλη της οργάνωσης έχουν προ-αποφασίσει πριν την έναρξη της αστυνομικής διείσδυσης. Δεν θα πρέπει να πρόκειται για αστυνομική πρόκληση της πράξεως με δημιουργία ψεύτικων – εικονικών προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η πάγια νομολογία του ΕυρΔΔΑ σε αντίστοιχες περιτπώσεις δέχεται ότι υπέρβαση του απαιτούμενου παθητικού ρόλου της αστυνομίας υπάρχει όταν ο αστυνομικός ή ο ιδιώτης που χρησιμοποιείται από την αστυνομία ασκεί τέτοια επίδραση στο υποκείμενο, ώστε να προκαλέσει τη διάπραξη μιας αξιόποινης πράξης που τούτο διαφορετικά δε θα είχε τελέσει, για να αποκτήσει έτσι στοιχεία για τέλεση του αδικήματος και να θεμελιώσει μια ποινική δίωξη. Ιδιαίτερη προσοχή αποδίδεται επίσης από το Δικαστήριο στο αν ο δράστης πιέστηκε να τελέσει το αδίκημα, γιατί αυτό σημαίνει εγκατάλειψη της παθητικής στάσης από την πλευρά των αστυνομικών οργάνων ή των ιδιωτών που αυτά χρησιμοποιούν. Το Δικαστήριο αναζητά επίσης κάθε άλλη πιθανή αντικειμενική ένδειξη για το ότι ο αιτών μπορεί να ήταν αναμεμειγμένος στην αξιόποινη πράξη ή για το ότι είχε την προδιάθεση να την τελέσει, όπως π.χ. ακόμη και το ποινικό του μητρώο. Και ίσως το ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ είναι ότι κατά το Δικαστήριο πρέπει πάντως οι αρχές να είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να καταδείξουν ότι είχαν συγκεκριμένους και επαρκείς λόγους (good reasons) να διατάξουν μια καλυμμένη αστυνομική έρευνα, υποδεικνύοντας έτσι ότι δεν αρκούν απλές και αθεμελίωτες υπόνοιες κατά ενός προσώπου.

Επίσης σύμφωνα με την είδηση τα likes σε αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα αποτελούν πλέον αποδεικτικά μέσα. Δηλαδή πιθανότατα θα κάνεις like σε σελίδα παιδοφιλων στο facebook και αυτό θα αξιολογείται εναντίον σου αν βρεθείς κατηγορούμενος σε ποινική δίκη. Εδώ δημιουργείται ένα νομικό θέμα αν το like είναι πράξη ή απλά έκφραση ή αποδοχή μιας ιδέας – άποψης. Σύμφωνα πάντως με το Ομοσπονδιακό Εφετείο των ΗΠΑ στην υπόθεση Bland v Roberts η χρήση της επιλογής “Like” στο Facebook συνιστά συνταγματικά κατοχυρωμένη «ελευθερία της έκφρασης» και έτσι προστατεύεται.

Πηγή: Το ΒΗΜΑ

Νομικός Σχολιασμός: Καδήρ Αϊκούτ