Αγρια κλιμάκωση της κρίσης στην Κύπρο - Φέρνουν και εξέδρα οι Τούρκοι

Την αποφασιστικότητά της να δημιουργήσει τετελεσμένο στην Κύπρο επιδεικνύει καθημερινώς η τουρκική κυβέρνηση, η οποία επιχειρεί να επεκτείνει την παράνομη κατοχή στο βόρειο τμήμα του νησιού και στη θαλάσσια περιοχή όπου η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα ως ανεξάρτητο κράτος...


 Η Αθήνα, που αντελήφθη ότι η τουρκική επιθετικότητα δεν περιορίζεται μόνο σε διπλωματικές κινήσεις, αναβαθμίζει τη στρατιωτική παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο και σχεδιάζει την αντίδρασή της με γνώμονα να μην επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος που ανάγκασαν την Ελλάδα σε επώδυνες υποχωρήσεις.

Mετά από την απόφαση της Αγκυρας να προχωρήσει σε έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, το διπλωματικό παιχνίδι στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου περιπλέκεται μέρα με τη μέρα, ιδίως από τη στιγμή που η τουρκική πλευρά σχεδιάζει να μεταφέρει στην κυπριακή ΑΟΖ πλατφόρμα γεωτρήσεων! Από τις αρχές Οκτωβρίου μέχρι και σήμερα το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Barbaros», με την κάλυψη τεσσάρων τουρκικών πολεμικών πλοίων, πλέει συνεχώς νοτίως της Κύπρου, σε μια περιοχή όπου η Λευκωσία έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα για την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.

ΑΤTΙΛΑΣ OIL

Κατασκευάζεται με τεχνική βοήθεια από τη Ρουμανία και κοστίζει 1,5 δισ. δολάρια

Σε προχωρημένες συζητήσεις με τη Ρουμανία για την αγορά ή την κατασκευή πλωτής εξέδρας άντλησης πετρελαίου εντός της διετίας, βρίσκεται η Τουρκία. Η Ρουμανία και το Αζερμπαϊτζάν ήταν οι δύο χώρες στις οποίες είχε απευθυνθεί η Αγκυρα σε μια προσπάθειά της να αντλήσει τεχνογνωσία για την κατασκευή μιας δικής της πλατφόρμας εξόρυξης υδρογονανθράκων. Οι Αζέροι για τους δικούς τους λόγους, που σχετίζονται άμεσα και με το πολύ καλό επίπεδο σχέσεων που έχουν αναπτύξει με την ελληνική πλευρά, εμφανίστηκαν απρόθυμοι να προχωρήσουν στη σύναψη σχετικής συμφωνίας με τους Τούρκους.

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τους Ρουμάνους, οι οποίοι εμφανίζονται να υποστηρίζουν όλο και πιο ανοιχτά τις τουρκικές θέσεις, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το αίτημα της Τουρκίας για παροχή τεχνογνωσίας στην κατασκευή μιας πλωτής πλατφόρμας εξόρυξης πετρελαίου, που εν συνεχεία θα τοποθετηθεί στη ΝΑ Μεσόγειο, έχει βρει ευήκοα ώτα σε κύκλους της ρουμανικής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας έχει εγκρίνει ποσό ύψους 1,5 δισ. δολαρίων για την κατασκευή της εξέδρας.

Η Αθήνα, μέσω των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας, παρακολουθεί τις εξελίξεις, θεωρώντας πως οι τουρκικές κινήσεις θα αυξήσουν κατακόρυφα την ένταση στην κυπριακή και την ελληνική ΑΟΖ νότια του Καστελόριζου, με δεδομένο ότι η τελευταία αμφισβητείται από την Τουρκία. Κύκλοι του ΥΕΘΑ εκφράζουν την ανησυχία τους για πιθανή μετάβαση του σεισμογραφικού πλοίου «Barbaros» στην περιοχή του Καστελόριζου, αμέσως μετά τη λήξη της «περιοδείας» του στην Κύπρο στο τέλος του Δεκεμβρίου, γεγονός που από μόνο του θα μπορούσε να αποτελέσει «θερμό επεισόδιο».

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, σε πρόσφατες δηλώσεις του εξέφρασε την αισιοδοξία πως υπάρχει σημείο όπου, σε συνεργασία με την εταιρεία Shell, έχει εντοπιστεί κοίτασμα υδρογονανθράκων. «Εάν εντός ενός έτους βρούμε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, θα συμπεριλάβουμε στο πρόγραμμά μας τη θαλάσσια εξέδρα. Από οικονομικής πλευράς είμαστε σε θέση να την εξασφαλίσουμε», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τούρκος υπουργός.

Χαράσσοντας κόκκινη γραμμή που έχει σκοπό να σταματήσει την τουρκική επιθετικότητα, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να αποστείλει στα ανοιχτά της Κύπρου μία φρεγάτα και ένα υποβρύχιο, τα οποία τυπικώς θα λαμβάνουν μέρος σε δύο ναυτικές πολυεθνικές επιχειρήσεις.
Με την αναβάθμιση της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή της Κύπρου, επί της ουσίας η Αθήνα στέλνει στην Αγκυρα το μήνυμα ότι δεν θα συνεχίσει να ακολουθεί πολιτική κατευνασμού και δεν θα αποδεχτεί περαιτέρω κλιμάκωση των προκλήσεων.

Αντιλαμβανόμενη ότι δεν αρκούν οι διπλωματικές κινήσεις, η ελληνική κυβέρνηση εκπέμπει στη διεθνή κοινότητα το μήνυμα ότι η ανοχή της έναντι της τουρκικής επιθετικότητας έχει όρια. Στην τελευταία συνάντησή του με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλο, αλλά και στο γεύμα που είχε την προηγούμενη Πέμπτη με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, ο πρωθυπουργός συζήτησε τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει η ελληνική πλευρά απέναντι στην Τουρκία. Μία από τις βασικές προτεραιότητες που υπαγορεύουν την τακτική της Αθήνας είναι να μη μετατραπεί η οικονομική κρίση σε κρίση ασφάλειας, που μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα σε νέου τύπου υποχωρήσεις στα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική διπλωματία κινείται σε όλα τα επίπεδα αναζητώντας συμμαχίες που θα ισχυροποιήσουν τις ελληνικές απόψεις και συνομιλεί με τις δυτικές χώρες αλλά και τα αραβικά κράτη που έχουν σημαίνοντα λόγο την τρέχουσα περίοδο.

Η ελληνική πλευρά επισημαίνει σε όλους τους συνομιλητές της που ζητούν και από τη Λευκωσία και την Αθήνα να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό ένα ιδιότυπο πάγωμα των ερευνών για υδρογονάνθρακες που θα ισοδυναμούσε με «αναστολή» της άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα οι τοποθετήσεις των ισχυρών παικτών διεθνώς δεν ικανοποιούν τα ελληνικά συμφέροντα. Διότι μπορεί μεν η Ουάσινγκτον, η Μόσχα και η Ε.Ε. πρωτίστως να αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Λευκωσίας να αξιοποιεί τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της και να ετοιμάζεται για την άντληση του φυσικού αερίου που υπάρχει μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ, ουδείς όμως έχει διαμηνύσει στην Αγκυρα ότι πρέπει να διακόψει τις προκλητικές ενέργειες και την παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας. Εάν επιβεβαιωθεί ότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε συνομιλία του με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη δεσμεύτηκε ότι η Ουάσινγκτον θα ζητήσει από την Αγκυρα την αποχώρηση των Τούρκων από την κυπριακή ΑΟΖ, θα πρόκειται για μια πολύ θετική εξέλιξη.

Οι στρατιωτικές κινήσεις και η συγκέντρωση δυνάμεων μέσω της μετακίνησης πολεμικών πλοίων στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου αποτυπώνουν ότι βήμα-βήμα η κατάσταση οδηγείται σε κλιμάκωση. Από τουρκικής πλευράς, δίπλα στο «Barbaros» κινείται συνεχώς η φρεγάτα «Γκιοκσού», ενώ στην ευρύτερη περιοχή περιπολούν η φρεγάτα «Γκελιμπολού» (αντικατέστησε την κορβέτα «Μπαρτίμ»), η φρεγάτα «Γιαβούζ» (συμμετέχει στην επιχείρηση «Unifil») και το υποβρύχιο «Μπουράκ Ρέις».

Η ελληνική πλευρά, όπως έκανε γνωστό ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος από τη Λευκωσία, αποστέλλει νοτίως της Κύπρου δύο πολεμικά πλοία. Εν πλω προς τη θαλάσσια περιοχή νότια της Κύπρου βρίσκεται ήδη το υποβρύχιο «Πρωτέας», το οποίο από αύριο εντάσσεται στις διεθνείς δυνάμεις που συμμετέχουν στη νατοϊκή επιχείρηση «Active Endeavour». Από τις 19 Νοεμβρίου, οπότε και ολοκληρώνεται η περίοδος παραμονής της πυραυλακάτου «Καβαλούδης» στην περιοχή μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου, η ελληνική ναυτική παρουσία στην επιχείρηση «Unifil» θα αναβαθμιστεί με την αποστολή μιας φρεγάτας η οποία θα αντικαταστήσει την πυραυλάκατο.

Η ελληνική πλευρά γνωρίζει ότι η πιθανότητα αμοιβαίας ενίσχυσης των στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή της Κύπρου μπορεί να οδηγήσει σε επανάληψη μιας κρίσης τύπου Ιμίων και κάνει τους απαραίτητους χειρισμούς για να αποτρέψει το ενδεχόμενο αυτό. Η Ελλάδα αποστέλλει στην ανατολική Μεσόγειο στρατιωτικές δυνάμεις με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα ασκήσει πλήρως τα δικαιώματά της και θα προχωρήσει μέχρι τέλους τις έρευνες για την εξόρυξη φυσικού αερίου από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της.

Το σχέδιο της Αγκυρας

Η Τουρκία, αδιαφορώντας για το κατοχυρωμένο δικαίωμα της Λευκωσίας να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους που βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ, δημιουργεί συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολεμικό επεισόδιο προσπαθώντας να προωθήσει τρεις βασικές επιδιώξεις:

■ Να σταματήσει ή έστω να αναστείλει τις κυπριακές έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων.
■  Να δημιουργήσει τετελεσμένα που να ευνοούν την αξίωσή της για εκμετάλλευση της κυπριακής ΑΟΖ.
■  Να τορπιλίσει την προσπάθεια προσέγγισης της Ελλάδας και της Κύπρου με την Αίγυπτο ώστε να καταρρεύσει η προσπάθεια οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των τριών χωρών.
Την ίδια ώρα, οι Τούρκοι σχεδιάζουν τα επόμενα βήματα στα οποία θα προχωρήσουν με σκοπό να κλιμακώσουν την κρίση.

Το ενδεχόμενο της μετακίνησης του ερευνητικού πλοίου «Barbaros» δυτικά και ο πιθανός πλους του σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ, κοντά στο Καστελόριζο για παράδειγμα, μπορεί να περιπλέξει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

«Είναι ένα επικίνδυνο παίγνιο για όλους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι η τουρκική πλευρά αυτή που έχει επιλέξει τη στρατηγική της έντασης», λέει στο «ΘΕΜΑ» αξιωματικός του Πενταγώνου.

 Η τουρκική κυβέρνηση, σύμφωνα με τον ίδιο στρατιωτικό, είναι πιθανό να προσπαθήσει να δημιουργήσει μια κατάσταση όπου θα φαίνεται ότι η Ελλάδα και η Τουρκία θα βρίσκονται στα πρόθυρα στρατιωτικής σύγκρουσης. Στο σημείο αυτό, αν η κατάσταση κλιμακωθεί τόσο, αναμένεται να παρέμβει η διεθνής κοινότητα. Το ζητούμενο για την ελληνική πλευρά είναι να αποτραπεί η δημιουργία τετελεσμένων, να μην υποχρεωθεί π.χ. η Κυπριακή Δημοκρατία να αναστείλει τις γεωτρήσεις και την προσπάθεια για εξόρυξη υδρογονανθράκων που θα έπληττε με καίριο τρόπο τα εθνικά συμφέροντα.

Κινήσεις στη διεθνή σκακιέρα

Οι διεθνείς ισορροπίες μοιάζουν με τριτοβάθμια εξίσωση που αναμένεται να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την έκβαση της διπλωματικής αντιπαράθεσης της Τουρκίας με την Κύπρο και την Ελλάδα. Θα διαθέσει κάποια μεγάλη χώρα μέρος από το διπλωματικό της κεφάλαιο για να πιεστεί η Τουρκία να υποχωρήσει; Είναι διατεθειμένο το Ισραήλ, π.χ., να παρέμβει δυναμικά σε μια κρίση όπου δεν εμπλέκεται άμεσα προς όφελος της Κύπρου ή της Ελλάδας;

Για την ισχυροποίηση των ελληνικών θέσεων η Αθήνα επενδύει πολλά στη συνεργασία με την Αίγυπτο. Το ερχόμενο Σάββατο 8 Νοεμβρίου συγκαλείται στο Κάιρο τριμερής διάσκεψη της Αιγύπτου με την Κύπρο και την Ελλάδα, με σκοπό να προωθηθεί η συζήτηση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των τριών χωρών. Προτού μεταβεί στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα για συνομιλίες με τον πρόεδρο Σίσι, ο Αντώνης Σαμαράς θα επισκεφθεί την Κύπρο για συνομιλίες με τον πρόεδρο Αναστασιάδη. Με δεδομένη τη στενή συνεργασία της σημερινής κυβέρνησης της Αιγύπτου με το Ισραήλ και τη θεαματική βελτίωση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, εύκολα θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για τετραμερή συμμαχία, η οποία εκ των πραγμάτων είναι απέναντι από την Τουρκία.

Είναι πρόσφατο το διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Καΐρου και Αγκυρας, ενώ οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία παραμένουν στο σημείο μηδέν. Με αυτά τα δεδομένα, το διπλωματικό παιχνίδι με την Τουρκία μπορεί να είναι πιο περίπλοκο, όμως οι εξελίξεις είναι θετικές για τα ελληνικά συμφέροντα στην παρούσα χρονική περίοδο, δεδομένης της εχθρικής στάσης των υπόλοιπων χωρών που εμπλέκονται απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν.

Την ίδια στιγμή, ένα κρίσιμο ερώτημα είναι πώς μπορεί να επηρεάσει τις τουρκικές αποφάσεις -και αν μπορεί να προκαλέσει μια ανεξέλεγκτη αντίδραση της Αγκυρας- η εντεινόμενη πίεση που ασκείται στην Τουρκία από τις περισσότερες γειτονικές της χώρες.

Οι πληροφορίες που υπάρχουν δείχνουν ότι η σοβούσα κρίση δεν είναι τέτοια που να θεωρείται ότι μπορεί εύκολα να οδηγηθεί σε αποκλιμάκωση. Αντιθέτως, η Αγκυρα κινείται με σχεδιασμό που δείχνει ότι προετοιμάζεται για μια μακράς διαρκείας αντιπαράθεση με την Κύπρο και την Ελλάδα. Η νέα μείζων πρόκληση της τουρκικής πλευράς αφορά στη μεταφορά πλατφόρμας γεωτρήσεων στην περιοχή βορείως της Λευκωσίας και πάντως μέσα στην ΑΟΖ της Κύπρου!

Για να είναι έτοιμη να στήσει πλατφόρμα, η Αγκυρα θα χρειαστεί μερικούς μήνες και πάντως δεν προβλέπεται να προχωρήσει σε αυτή την κραυγαλέα παράνομη κίνηση μεσούσης της χειμερινής περιόδου.  Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, αναφέρουν ασφαλείς πληροφορίες, εάν δηλαδή η Τουρκία επιλέξει να τεθεί εκτός των ορίων αυτού που ονομάζουμε «πολιτισμένη κοινότητα εθνών», η ελληνική πλευρά έχει ετοιμάσει μια δέσμη από αντίμετρα-αντίποινα πολιτικής και διπλωματικής φύσεως που θα φέρουν σε δύσκολη θέση την Αγκυρα.





Πηγή