Και πριν αλεκτωρ λαλησει τρις, «Δεν αναγνωρίζουμε συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας - Αιγύπτου»

  Μιλώντας αμέσως μετά την ολοκλήρωση των επαφών που είχε με τον Έλληνα ομόλογό του, Αντώνη Σαμαρά, στο πλαίσιο του τρίτου Ανώτατου συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα, ο κ. Νταβουτογλου διαμηνύει ότι κανείς δεν μπορεί να...


... αποκλείσει την Τουρκία από την αξιοποίηση των πηγών ενέργειας στην Αν. Μεσόγειο, δηλώνει ευθέως ότι η Τουρκία δεν θα αναγνωρίσει ενδεχόμενη οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, και καλεί την Αθήνα να μην προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση, υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να προηγηθεί η ανάλογη διαδικασία μεταξύ Τουρκίας και Ελλαδας.

- Πόσο κοντά βρίσκονται Ελλάδα και Τουρκία στην εξεύρεση φόρμουλας που θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών;

- Το κοινό ανακοινωθέν του περασμένου Φεβρουαρίου - και συνέβαλα προσωπικά στη διαμορφωσή του ως Υπουργός Εξωτερικών - είναι πολύ σημαντικό. Συνοπτικό και επί της ουσίας. Αποτελεί τη βάση για λύση. Είμασταν πολύ αισιόδοξοι όταν ο Αναστασιάδης εξελέγη πρόεδρος γιατι είχε ψηφίσει υπέρ του σχεδίου Ανάν το 2004. Τώρα είναι η ώρα να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές και συνολικές διαπραγματεύσεις για λύση. Οχι διαπραγμάτευση για τη διαπραγμάτευση, αλλά για λύση. Εύχομαι ταχεία ανάρρωση στον Αναστασιαδη. Είναι σημαντικό για το μέλλον των διαπραγματεύσεων.

- Θα αποσύρετε το “Μπαρμπαρός” από την κυπριακή ΑΟΖ και πόσο σύντομα;

- Δεν είναι θέμα "Μπαρμπαρός", είναι θέμα ενέργειας. Δεν στείλαμε ξαφνικά ένα πλοίο στην περιοχή. Υπάρχει ένα σκεπτικό στο πλαίσιο του οποίου το κάναμε. Πάντα λέγαμε ότι η ενέργεια είναι κίνητρο για την ειρήνη, για τη λύση, και ότι οι πηγές ενέργειας ανήκουν σε όλους τους Κύπριους.

- Σε τι είδους φόρμουλα καταλήγετε;

- Εργαζόμαστε σε μια φόρμουλα, αλλά δεν μπορώ να την μοιρασθώ μαζί σας. Μετά την επίσκεψή μου εδώ στην Αθήνα είμαστε πιο κοντά σε μια φόρμουλα. Η κρίσιμη παράμετρος εδώ είναι πως ό,τι γίνει πρέπει να είναι κοινό.

Η μια επιλογή ειναι να ολοκληρώσουμε ταχύτατα τις διαπραγματεύσεις και το νέο κράτος να αξιοποιήσει το αέριο για όλους τους Κύπριους. Η δεύτερη είναι η δημιουργία μιας κοινής επιτροπής ή τουλάχιστον να συμφωνηθεί ένα πλαίσιο και μετά να προχωρήσουμε σε έρευνες με βάση αυτό το πλαίσιο. 

Το χειρότερο πράγμα σε μια τέτοια κατάσταση είναι οι μονομερείς κινήσεις. Αλλά, δυστυχώς, παρά τις προειδοποιήσεις μας και τις προτάσεις μας, η ελληνοκυπριακή πλευρά αποφάσισε να συνεχίσει να κινείται μονομερώς χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις προτάσεις μας σαν αυτές οι πηγές ενέργειας να ανήκουν μόνο στους Ελληνοκύπριους. Ελεγαν ότι ανήκουν και στις δυο κοινότητες. Το σωστό είναι και οι δυο κοινότητες να είναι μέρος της διαδικασίας. Προειδοποιήσαμε και όλες τις εταιρείες που κάνουν έρευνες. 

Το συζητήσαμε και με τον αντιπρόεδρο Μπάιντεν. Οταν δεν εισακούσθηκαν όλες οι εισηγήσεις μας, τότε για να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων και με βάση την αρχή ότι οι πηγές αυτές ανήκουν και στις δυο κοινότητες, αποφασίσαμε να κάνουμε τις σεισμογραφικές έρευνες.

Αυτό που προτείνουμε και το συζητήσαμε θετικά είναι ότι ίσως αποσύρουμε το Μπαρμπαρός, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να συμφωνηθεί ένα νέο πλαίσιο για το πως θα αξιοποιηθούν αυτές οι πηγές ενέργειες. Οχι μονομερώς, αλλά με τη συγκατάθεση και των δυο πλευρών. Δεν θέλουμε τη δημιουργία κρίσης. Θέλουμε λύση για ένα πολύ σημαντικό στοιχείο. Και οταν αρχίσει η εξώρρυξη αυτές οι πηγές μπορούν να μεταφερθούν μόνο μέσω Τουρκίας, λογω γεωγραφίας και τοπογραφίας. 

Αν δεν σταματήσει η μονομερής προσέγγιση, το "Μπαρμπαρός" θα μείνει και θα υπάρξουν και άλλες εργασίες ώστε να ανοίξει ο δρόμος για ένα δικοινοτικό πνεύμα συνεργασίας. Το κλειδί για μας είναι η προσέγγιση να είναι κοινή.
Επίσης, να μην εμπλέκονται άλλες χώρες και όταν λέω άλλες χώρες καταλαβαίνετε ποιες εννοώ... Άλλες τριμερείς διαδικασίες δεν θα βοηθήσουν. Είναι ένα θέμα μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Και είναι μια διαδικασια όπου η Τουρκία έχει περισσότερα δικαιώματα από κάθε άλλη χώρα, μαζί με την Ελλάδα που είμαστε εγγυήτριες δυνάμεις, και οι εγγυήσεις μας δεν αφορούν μόνο ένα μέρος του νησιού. 
Η επίσκεψή μου ήταν σημαντική και σε ό,τι αφορά την αποσαφήνιση όλων αυτών των θεμάτων. Εχουμε τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Αν. Μεσογειο. Κανείς δεν μπορεί να στριμώξει την Τουρκία στον κόλπο της Αττάλειας. Εντάξει;

- Μιλάτε μόνο για έσοδα ή ευρύτερα για φυσικές πηγές;

- Το ερώτημα δεν είναι πηγές ή έσοδα, αλλά η έννοια της ισότητας. Ο Αναστασιάδης λέει εμείς είμαστε ο πραγματικός ιδιοκτήτης και θα αποφασίσουμε τί θα κάνουμε. Οι Τουρκοκύπριοι είναι δευτερεύουσας σημασίας. 
Θα περιμένουν μέχρι να τελειώσουν όλα και ίσως στο μέλλον δεν θα αμφισβητούμε τα δικαιώματά τους. Αυτό που έχει σημασία είναι να αποδεχθούν την ισότητα. 
Το καθοριστικό σημείο εδώ είναι η ισότητα. Δεν μπορεί η μια κοινότητα να ειναι η ανώτερη και αυτή που αποφασίζει και η άλλη να είναι ήσσονος σημασίας χωρίς ρόλο στη λήψη αποφάσεων. Μιλάνε για κυριαρχία. Εντάξει,. 
Ποιανού η κυριαρχία. Η κυριαρχία των πολιτών. Στο τέλος, η κυριαρχία του κράτους βασίζεται στους πολίτες του. Δεν είναι οι Τουρκοκύπριοι μέρος του νησιού; Δεν ήταν μέρος του κυπριακού κράτους κατά το παρελθόν; Πού είναι τώρα; Ποιος εκφράζει τα κυριαρχικά δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων στο νησί; Αυτή είναι η ουσία του θέματος. Γι αυτό χρειάζεται επειγόντως λύση.

- Γιατί θεωρείτε τις τριμερείς συνεργασίες Ελλάδας και Κύπρου με την Αίγυπτο και με το Ισραήλ εχθρικές προς την Τουρκία, όταν Αθήνα και Λευκωσία σας καλούν να συμετάσχετε και εσείς σε αυτές;

- Καμία τριμερής συνεργασία δεν μας απειλεί. Κανείς δεν μπορεί να μας απειλήσει. Αλλά όλες οι συμφωνίες για τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες πρέπει να γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης από όλους. 
Εαν δυο ή τρία μέρη ανακηρύσσουν ΑΟΖ χωρίς να διαβουλεύονται με άλλα εμπλεκόμενα μέρη αυτό είναι ενάντια στο διεθνές δίκαιο γιατι και το άλλο μέρος έχει τα δικά του δικαιώματα. Αν υπάρξει συμφωνία για ΑΟΖ που θα επηρεάζει τα δικά μας συμφέροντα χωρίς εμείς να είμαστε μέρος αυτής, αν πχ. η Ελλάδα υπογράψει συμφωνία ΑΟΖ με την Αίγυπτο που θα επηρεάζει και θα περιορίζει τη δική μας ΑΟΖ, δεν θα την αποδεχθούμε και θα τη θεωρήσουμε ως μη γενόμενη.

Αν πρόκειται για συμφωνια μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας ή της Αλβανίας, δεν μας αφορά και δεν έχουμε λόγο. Ξέρετε, η καλύτερη λύση εδώ είναι πρώτα να λύσουμε τις διαφορές μας η Ελλάδα και η Τουρκία, και μετά συζητάμε με τρίτα μέρη μαζί, με βάση τη δική μας συμφωνία. Και για να συμβεί αυτό χρειάζεται να λύσουμε το κυπριακό. 
Δεν μπορεί να μας επιβληθεί μια συμφωνία που επηρεάζει τα εθνικά μας συμφέροντα. Πέρα από αυτό κάθε χώρα μπορεί να έχει κάθε είδους τριμερείς συνεργασίες. Αυτό που λέω είναι ότι ο οπορτουνισμός δεν είναι χρήσιμος. 
Η ελληνοτουρκική σχέση είναι πολύ ιδιαίτερη και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από καμία άλλη, και από κανένα τρίτο μέρος.

- Βλέπετε τις συζητήσεις με την Ελλάδα για τις θαλάσσσιες ζώνες στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο ως ενιαία οριοθέτηση ή ως χωριστές διαδικασίες ;

- Είναι δυο διαφορετικές περιπτώσεις. Απο άποψης γεωγραφίας και τοπογραφίας. Το Αιγαίο ειναι πολύ περίπλοκη λόγω των νησιών, σε αντίθεση με την Αν. Μεσόγειο όπου υπάρχει μόνο ένα νησί και μπορούμε να μιλήσουμε γι αυτό. Η Αν. Μεσόγειος μπορεί να λυθεί εύκολα αν έχει λυθεί το κυπριακό.

-Έχει υπάρξει πρόοδος στις διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο;

- Για να είμαι ειλικρινής όταν ήμουν υπ. Εξωτερικών είχαμε σημειώσει πρόοδο. Μόλις ανέλαβα το 2009 έδωσα έμφαση σε αυτό το θέμα, αλλά δεν βοήθησε η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα - δεν κατηγορώ κανέναν, έτσι είναι οι δημοκρατίες. Άλλαξαν έξι ή επτά υπουργοί Εξωτερικών. Από την άλλη, παρά τις συνεχείς αλλαγές οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν και αυτό δείχνει την πολιτική βούληση και των δυο χωρών για αυτό το θέμα.

- Ο Ισραηλινός υπ. Ενέργειας πρότεινε πρόσφατα την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει ισραηλινό και κυπριακό αέριο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας.

- Αν συμφωνηθεί και από τους Τουρκοκύπριους από κοινού, δεν έχουμε πρόβλημα. 
Αλλά η γεωλογία δεν το επιτρέπει. Δεν είναι εφικτός ένας τέτοιος αγωγός

Συνέντευξή στην "Καθημερινή"