Οι Ρώσοι, οι βομβαρδισμοί και το Συριακό

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κλιμάκωσε απότομα την αναμέτρησή του με τη Δύση για την άσκηση επιρροής στη Μέση Ανατολή την Τετάρτη, καθώς Ρώσοι πιλότοι άρχισαν τους πρώτους αεροπορικούς βομβαρδισμούς επί συριακού εδάφους.

Ρώσοι αξιωματούχοι και αναλυτές εμφάνισαν αυτή την κίνηση ως προσπάθεια αποδυνάμωσης του «Ισλαμικού Κράτους» και διάσωσης του Σύρου προέδρου Μπασάρ Ασαντ, του κυριότερου συμμάχου της Μόσχας στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο η Χομς, βασικό θέατρο των ρωσικών βομβαρδισμών, δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο του «Ισλαμικού Κράτους», γεγονός που οδήγησε τις ΗΠΑ, αλλά και τη Γαλλία, να υποστηρίξουν πως άλλοι ήταν οι πραγματικοί στόχοι της ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης.

Σε κάθε περίπτωση, η ρωσική ανάμειξη είναι πολύ πιθανό να παρατείνει και να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τον πόλεμο, διατηρώντας τον Ασαντ στην εξουσία και προσθέτοντας τον ρωσικό παράγοντα στο ήδη περίπλοκο παζλ των πολυάριθμων ανταγωνιστικών δυνάμεων που δραστηριοποιούνται στη Συρία.

Η έναρξη των ρωσικών επιχειρήσεων ήρθε δύο ημέρες μετά τη συνάντηση του Πούτιν με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Οι δύο άνδρες είχαν προηγουμένως διασταυρώσει τα ξίφη τους για το συριακό πρόβλημα, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης.

Ο κ. Πούτιν εμφάνισε τον Σύρο πρόεδρο ως προμαχώνα εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους», ενώ ο κ. Ομπάμα υποστήριξε ότι είναι αδύνατο να επιλυθεί το συριακό πρόβλημα εάν ο Μπασάρ Ασαντ δεν αποχωρήσει από την εξουσία.

Οσα ωθούν τον Πούτιν

Υπάρχουν ισχυροί διεθνείς και εσωτερικοί λόγοι που παρακινούν τον κ. Πούτιν να επέμβει στη Συρία. Στο διεθνές επίπεδο, επιθυμεί να αναστηλώσει το κύρος της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης και να εκβιάσει την έξοδο από τη διπλωματική και οικονομική απομόνωση που επέβαλε στη χώρα του η Δύση ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας και την υποστήριξη των αυτονομιστών στην Ανατολική Ουκρανία.
Επιπλέον, επιθυμεί να διατηρήσει τον έλεγχο της ναυτικής βάσης που διατηρεί η Ρωσία στην Ταρτούς της δυτικής Συρίας, τη μοναδική ναυτική βάση της χώρας του έξω από την επικράτεια της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.

Μιλώντας στο γερμανικό Ιδρυμα Μάρσαλ, ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, στρατηγός Φίλιπ Μπρίντλαβ, δήλωσε:
«Πρώτα απ’ όλα, η Ρωσία επιθυμεί ζωηρά να εμφανίζεται ως ισότιμος παίκτης στη διεθνή σκηνή. Παράλληλα, επιδιώκει να στρέψει την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης μακριά από αυτά που πράττει στην Ουκρανία».

Σύμφωνα με τον στρατηγό Μπρίντλαβ, στους ρωσικούς στόχους περιλαμβάνονται επίσης «η θωράκιση των ναυτικών και αεροπορικών τους εγκαταστάσεων στα θερμά νερά της Μεσογείου, η παράταση του βίου του προέδρου Ασαντ και κάποια αντιτρομοκρατική δράση εναντίον του “Ισλαμικού Κράτους”, η οποία θα προσφέρει μια ορισμένη νομιμοποίηση στη ρωσική προσέγγιση έναντι του συριακού προβλήματος».

Αρκετοί ειδικοί, πάντως, εκτιμούν ότι, αν και η ρωσική στρατιωτική επέμβαση είναι πιθανό να βοηθήσει τον Μπασάρ Ασαντ βραχυπρόθεσμα, οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν δυσθεώρητες.

Αμερικανικές εκτιμήσεις

«Η συριακή κυβέρνηση ελέγχει μόλις το 20% του εδάφους της χώρας, αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και έχει εμπλακεί σε έναν εθνοτικό-θρησκευτικό πόλεμο με τους σουνίτες μουσουλμάνους, οι οποίοι εκπροσωπούν την πλειονότητα του συριακού πληθυσμού», επισημαίνει ο Αντριου Τάμπλερ από το Ινστιτούτο Ουάσιγκτον για τη Μέση Ανατολή.
«Αυτά τα προβλήματα είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστούν.

Οι Ρώσοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα στρατεύματα που έχουν αναπτύξει στη Συρία για να στηρίξουν, επί του παρόντος, την κυβέρνηση Ασαντ.
Μακροπρόθεσμα, όμως, αυτό θα καθηλώσει τη Ρωσία σε ένα ναρκοπέδιο.
Η επίλυση του συριακού προβλήματος απαιτεί πολύ περισσότερα πράγματα από μια ρωσική στρατιωτική επέμβαση», προσθέτει ο Αμερικανός αναλυτής.

Αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον εκτιμούν πως η ρωσική στρατιωτική παρουσία μπορεί να παραμείνει στη Συρία και μετά την τελική απομάκρυνση του Μπασάρ Ασαντ από την εξουσία και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, καθώς η Ρωσία θα έχει τη θέση της στις συνομιλίες για τη μετάβαση στη νέα κατάσταση πραγμάτων.
Και αν, μέσα σε όλα αυτά, η Ρωσία καταφέρει να αποδυναμώσει και το «Ισλαμικό Κράτος», τόσο το καλύτερο για την εθνική ασφάλεια και τη διεθνή εικόνα της.

Το «σκάκι» Ομπάμα- Πούτιν στη Συρία

Την εκτίμηση ότι η παρέμβαση του Βλαντιμίρ Πούτιν στη συριακή κρίση κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ, διατυπώνει ο Τόμας Φρίντμαν.
Με ανάλυσή του στους New York Times, ο διάσημος δημοσιογράφος και συγγραφέας υποστηρίζει ότι η αεροπορική εκστρατεία της Ρωσίας ενισχύει μεν τον Μπασάρ Ασαντ, αλλά καθιστά τον Ρώσο πρόεδρο μισητό στα μάτια των σουνιτών μουσουλμάνων, οι οποίοι αποτελούν την πλειονότητα των Σύρων και γενικά των Αράβων.
«Επιπλέον», σημειώνει ο Φρίντμαν, «ας υποθέσουμε ότι συμβαίνει κάποιο θαύμα και οι Ρώσοι νικούν το “Ισλαμικό Κράτος”.

Ο μόνος τρόπος να διατηρήσουν αυτήν τη νίκη θα είναι να βάλουν στη θέση τους κάποιους μετριοπαθείς σουνίτες.
Αλλά ποιοι είναι αυτοί οι μετριοπαθείς σουνίτες, οι οποίοι θα σπεύσουν να συμμαχήσουν με τη Ρωσία, όταν ο Πούτιν προβάλλει ως ο βασικός υποστηρικτής του Ασαντ, του ανθρώπου που δολοφόνησε με βόμβες περισσότερους σουνίτες από κάθε άλλον;».

Σύμφωνα με τον Φρίντμαν, ο μόνος τρόπος για να βγει ο Πούτιν από τον λαβύρινθο είναι να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ στην εξεύρεση πολιτικής επίλυσης του συριακού προβλήματος.
«Και αυτό θα συμβεί μόνο αν οι Ρώσοι, μαζί με τους Ιρανούς, αναγκάσουν τον Ασαντ –ύστερα από ορισμένη μεταβατική περίοδο– να εγκαταλείψει την εξουσία και τη χώρα.

 Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση οφείλει να προστατεύσει τη μειονότητα των Αλαουιτών και να δεχθεί την εγκατάσταση διεθνούς στρατιωτικής δύναμης».



Πληροφορίες   NEIL MACFARQUHAR, HELENE COOPER, MICHAEL R. GORDON / THE NEW YORK TIMES